ارزیابی شرکتهای دانشبنیان به کمک پارکهای علم و فناوری/ تغییر نظام ارزیابی به هدفمندتر شدن حمایتها میانجامد
تاریخ انتشار: ۱ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۰۱۵۷۱
گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس؛ دانشبنیان کردن اقتصاد ملی، یکی از ضرورتهای فعلی کشور ایران است. برای تحقق این ضرورت بایستی اصلاحاتی در نظام ارزیابی دانشبنیانها صورت گیرد که هم فعالیتهای دانشبنیانی گسترش یابد و هم حمایتهای دانشبنیانی به نحو مؤثرتری به دانشبنیان شدن اقتصاد کشور منجر شود.
اقتصاد دانشبنیان در بستر یک زیستبوم شکل میگیرد
رفع نیاز، مهمترین هدف نوآوری است، اما علیرغم سادگی ظاهری، زنجیره خلق تا بهکارگیری نوآوری دارای پیچیدگیهای فراوان است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
تعاملات بازیگران و کنشهای درون این زیستبوم، مجموعهای از همکاریها و رقابتها بین بازیگران مختلف مانند کارآفرینان، شرکتها، دانشگاهها، بخش دولتی، فعالان تأمین مالی و... را شامل میشود که پویایی و بالندگی آن را به دنبال دارد.
توسعه بازیگران مختلف در زیستبوم نوآوری یک رفتار اقتصادی را شکل میدهد که نقش پر رنگی در اقتصاد کشور خواهد داشت.
زیستبوم نوآوری محل تولد و فعالیت بسیاری از کسبوکارهای نوپا (استارتآپها) است. این کسبوکارهای نوپا با هدف حل نیازهای جامعه به کمک نوآوری و با ابزار فناوری شکل میگیرند. بدون داشتن یک زیستبوم مناسب که بستر رشد و توسعه کسبوکارهای فناورانه و دانشی را فراهم کند، توسعه اقتصاد دانشبنیان و رشد اقتصاد محلی و ملی ممکن نخواهد بود.
در دنیای امروز، یکی از اولویتهای مهم سیاستگذاریها در تحقق اقتصاد دانشبنیان، توسعه زیستبوم کسبوکارهای نوپاست تا با کمک به فروش آنها موجبات افزایش ثروت ملی و رشد اقتصادی را فراهم نمایند. به عبارتی، اگر بخواهیم نقشآفرینی نوآوری و دانشبنیانی را در سطح ملی پیگیری کنیم، نیازمند توسعه زیستبوم و زنجیرهای هستیم که بازیگران مختلفی در آن وجود داشته باشند و تعاملات آنها باهم، یک رفتار اقتصادی را شکل دهد.
برای افزایش نقشآفرینی نوآوری در اقتصاد ملی، لازم است تا شرایطی را مهیا کرد که شرکتهای تأثیرگذار و بزرگ نیز نوآوری را در چرخه فعالیتهای خود وارد کنند. به عبارت بهتر، بایستی کاری کرد که شرکتهای بزرگ نیز به سمت دانشبنیان شدن حرکت کنند.
شکلگیری فعالیتهای نوآورانه نیازمند حمایتهای هدفمند است
بررسی زیستبومهای نوآوری نشان میدهد بیش از 70 درصد کسبوکارهای نوپا به دلیل ماهیت پرریسک نوآوری، قبل از رسیدن به سوددهی قابل توجه با شکست مواجه میشوند. برای کاهش این مقدار، بایستی محیط و شرایطی را مهیا کرد که تعاملات موجود در زیستبوم، زمینه بهتری را برای فعالیت کسبوکارهای نوپا فراهم کند.
اگر بخواهیم که اقتصاد دانشبنیان و مبتنی بر نوآوری سهم بیشتری از اقتصاد کشور را تشکیل دهد، لازم است تا سیاستگذاریها به شکلگیری تعاملات بهتر اعضای زیستبوم نوآوری معطوف شود. در این زمینه، تکمیل زنجیره علم تا ثروت، وجود بازیگران مختلف و تنظیمگری صحیح بین رفتارهای مختلف اعضای زیستبوم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
از طرف دیگر، برای اینکه فعالیتهای دانشبنیانی در کشور توسعه یابد، لازم است که از اعضای زیستبوم نوآوری حمایت شود، اما نحوه حمایت از شرکتها و کسبوکارها بایستی با اندازه آنها متناسب باشد. به عبارت دیگر حمایت از کسبوکارهای نوپا برای کاهش ریسک آنها و نقشآفرینی صنایع بزرگتر در اقتصاد ملی کشور امری ضروری است.
در حال حاضر، با توجه به تعریف شرکتهای دانشبنیان که بر مبنای سطح فناوری آنهاست، به تمامی فعالیتهای دانشبنیانی به یک چشم نگاه میشود. در صورتی که اگر بتوان تعاریف گستردهتری برای شرکتهای دانشبنیان ارائه داد، حمایتهای مورد نظر نیز بهینهتر و مناسبتر خواهد شد.
استعدادها در همه جا هستند، اما امکانات نه!
در ایران، با اینکه نزدیک به دو دهه از شکلگیری زیستبوم نوآوری میگذرد، اما مفهوم آن به درستی درک نشده است. این امر موجب میشود قواعد درستی نیز برای پایش و اندازهگیری پیشرفت زیستبوم وجود نداشته باشد و از طرفی توسعه زیستبومی مبتنی بر شرایط خاص کشور ایران ممکن نباشد.
از مشکلات پیش روی زیستبوم نوآوری در ایران، تنوع پایین بازیگران و تمرکز در شهرهای بزرگ است؛ تا جایی که آمارها نشان میدهد بیش از 60 درصد کسبوکارهای نوپا در تهران مستقر هستند و سهم سایر شهرهای بزرگ کشور مانند مشهد و اصفهان کمتر از 4 درصد است.
دلیل تمرکز جغرافیایی زیستبوم نوآوری در کشور پهناور ایران، ناشی از تمرکز منابع سرمایهای، مراکز آموزشی و صنعتی و نیز امکانات و زیرساختهاست که باعث میشود توسعه یکسان زیستبوم در همه نقاط ایران دشوار باشد.
این در حالی است که استعدادهایی که میتواند منجر به نوآوری و کارآفرینی شود، در کل کشور وجود دارد. هدف اقتصاد دانشبنیان و مبتنی بر نوآوری این است که استعدادهای موجود در جامعه به یک جریان اقتصادی تبدیل شود و این جریان اقتصادی بدون وجود یک زیستبوم قوی با بازیگران و فعالیتهای متنوع ممکن نخواهد بود.
استفاده از مبادیهای مختلف مثل پارکهای علم و فناوری برای ارزیابی و حمایت از دانشبنیانها، میتواند به پخش شدن فعالیتهای دانشبنیانی در سطح کشور کمک کند.
از طرفی، در تعاریف دانشبنیانی در ایران، تنها پیچیدگی فناوری مورد بررسی قرار میگیرد. به عبارتی، شرکت دانشبنیان در ایران شرکتی است که سطح فناوری آن بالا باشد و متولّی شناسایی و بررسی شرکتهای دانشبنیان نیز معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاست جمهوری است.
یکی از اقداماتی که زمینه کاهش تمرکز شرکتها میتوان انجام داد، توسعه پارکهای علم و فناوری و مراکز رشد در استانهای مختلف و سپردن امر ارزیابی و تأیید دانشبنیانی به آنهاست. در واقع بستر پیگیری و رشد فعالیتهای نوآورانه و دانشبنیان باید در همه استانهای کشور وجود داشته باشد.
در حال حاضر، ارزیابی و تأیید فعالیتهای دانشبنیانی در کشور به عهده معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاست جمهوری است و این امر نیز خود موجب تمرکز فعالیتهای دانشبنیانی میشود. اگر بتوان برای گسترش فعالیتهای دانشبنیانی از مبادیهای استانی مانند پارکهای علم و فناوری استانها و دانشگاههای استانی کمک گرفت، میتوان افزایش فعالیتهای دانشبنیانی را در سطح کشور دنبال کرد.
اصلاحات ارزیابی دانشبنیانی، نیاز روز زیستبوم
با افزایش تنوع بازیگران مختلف در نظام نوآوری کشور، نهادهای سیاستگذاری دولتی با تنظیمگری تعاملات بین اعضای مختلف نقشآفرینی میکنند. به عبارت دیگر، سیاستهای دولت با توجه به اهدافی که در سطح ملی دارد، به نحوی تنظیم میشود که تعاملات اعضای زیستبوم به تحقق آن اهداف کمک کند.
در واقع یکی از اصلیترین نیازهای فعلی زیستبوم اقتصاد دانشبنیان در کشور، گسترش تعداد و تنوع در اعضا و تنظیمگری مناسب بین این اعضا است تا زمینههای تحقق اقتصاد دانشبنیان مطابق با سیاستها و نیاز کشور فراهم شود.
اقتصاد دانشبنیان یکی از جنبههای مهم اقتصاد فعلی است و فرصت های جدیدی را برای رشد، نوآوری و توسعه فراهم میکند. با این حال، ورود به زیستبوم نوآوری میتواند برای بسیاری از شرکتها، به ویژه شرکتهای کوچک چالش برانگیز باشد. برای تسهیل تحقق دانشبنیان شدن اقتصاد ملی، باید نظام ارزیابی اصلاح شود تا تأثیرگذاری دانشبنیانها در اقتصاد ملی افزایش یابد.
جدای از تغییرات لازم برای ارزیابی دانشبنیانها، استفاده از مبادیهای مختلفی چون پارکهای علم و فناوری میتواند به افزایش تأثیرگذاری نوآوران و دانشبنیانها در سطح کشور کمک کرد.
افزایش تنوع در زیستبوم با اصلاح نظام ارزیابی
امیرعلی اقبالی، کارشناس توسعه صنعتی و فعال حوزه اقتصاد دانشبنیان، با اشاره به اهمیت اصلاح نظام مجوزهای ورود به زیستبوم دانشبنیان اظهار کرد: یکی از دلایل اصلی ضروریبودن اصلاح نظام مجوزهای ورود به زیستبوم اقتصاد دانشبنیان، تشکیل زیستبوم متنوع اقتصاد دانشبنیان است.
وی اصلاح ارزیابی دانشبنیانی را برای توسعه زیستبوم دانشبنیان لازم دانست و افزود: این زیستبوم شامل بازیگران مختلفی مانند دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی، استارتآپها، پارکهای علم و فناوری و شرکتهای تأسیس شده است. برای ایجاد یک زیستبوم پر جنب و جوش، مهم است که ترکیبی از این بازیگران، با هم برای توسعه فناوریها و محصولات جدید کار کنند.
اقبالی اظهار کرد: نظام ارزیابی و صدور مجوز دانشبنیان شدن یک شرکت دانشبنیان باید بر اساس نظر و ارزیابی همین بازیگران باشد. با ایجاد یک نظام جدید صدور مجوز ورود به زیستبوم اقتصاد دانشبنیان با حمایتهای محدود، میتواند به اطمینان از مشارکت شرکتها و افراد مناسب در این زیستبوم کمک کند و در نتیجه بار اجرایی ارزیابی متمرکز توسط معاونت علمی و دخالت حداکثری در تصدیگری و امور اجرایی را از مسئولیت معاونت علمی کم کند.
مبادیمحور شدن نظام ارزیابی، به تحقق اقتصاد دانشبنیان کمک خواهد کرد
این فعال حوزه اقتصاد دانشبنیان به اشاره به ضرورت دانشبنیانشدن شرکتهای بزرگ اظهار داشت: دلیل دیگری که نشان میدهد چرا یک سیستم جدید صدور مجوزها ضروری است، این است که برای تحقق اقتصاد دانشبنیان، ارائه انواع مختلف حمایتهای دولتی در سطوح مختلف شرکتها ضروری است.
نیازهای حمایتی نوآوران و دانشبنیانها در مراحل رشد آنها متفاوت است، به همین دلیل حمایتها از آنها نیز بایستی متفاوت باشد.
وی در ادامه افزود: سطح ابتدایی و محدود این حمایتها، باید توسط مبادی مختلف و بازیگران اصلی زیستبوم اقتصاد دانشبنیان اعطا شود. به این ترتیب با بزرگ شدن شرکت، سطح حمایتی نیز تغییر خواهد کرد. به عنوان مثال، یک شرکت دانشبنیان کوچک ممکن است به حمایت حقوقی، مشاوره تخصصی یا همان حمایتهای حداقلی نیاز داشته باشد و برای چند سال آینده، بدون دغدغه در همین سطح و با همین حمایتها به کار خود زیر نظر مبدا معرفی شده ادامه فعالیت دهد. در حالی که شرکتهای بزرگ نیاز به دسترسی به تجهیزات یا منابع تخصصی و بازارسازی جدی خواهند داشت.
اقبالی بر لزوم مبادیمحور کردن ارزیابی تأکید کرد و افزود: ایجاد یک سیستم صدور مجوز مبادیمحور، بار اصلی وظایف معاونت علمی را به سمت مبادیها و بازیگران دیگر این زیستبوم مانند پارکهای فناوری منتقل خواهد شد و به جای آن، تمرکز اصلی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بر مسیر رشد شرکتهای بزرگ و حضور فعال آنها در صنعت جهت تحقق نقشه راه دانشبنیان شدن اقتصاد ملی متمرکز خواهد شد.
هدفمند کردن حمایتها با نظام ارزیابی جدید
وی ادامه داد: با سازوکار نظام جدید مجوزها مبتنی بر نظام مجوزدهی معرفیمحور یا مبادیمحور، تمرکز اصلی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بر شرکتهای غیر کوچک خواهد بود و مجوزهای آسان برای ورود به زیستبوم اقتصاد دانشبنیان تحت عنوان شرکتهای کوچک، توسط بازیگران اصلی زیستبوم اقتصاد دانشبنیان اعطا خواهد شد.
اقبالی تأکید داشت: شرکتهای کوچک اغلب با موانع قابل توجهی برای ورود به زیستبوم اقتصاد دانشبنیان مواجه هستند. این موانع ممکن است شامل کمبود منابع، دسترسی محدود به بودجه و دشواری در مسیریابی مقررات پیچیده باشد. یک سیستم صدور مجوز میتواند به سادهسازی فرآیند ورود به زیستبوم برای شرکتهای کوچک کمک کند.
وی در پایان اظهار کرد: تغییر در نظام ارزیابی و مجوزدهی برای ورود به اکوسیستم اقتصاد دانشبنیان در جهت تحقق مسیر دانشبنیان شدن اقتصاد ملی یکی از ضرورتهای دوران گذار از اقتصاد سنتی به سمت اقتصاد مبتنی بر فناوری، رقابتپذیری و خلق ارزش است. این موضوع مهم به شکلگیری یک زیستبوم با بازیگران متنوع، ارائه حمایت هدفمند دولتی، تسهیل ورود شرکتهای کوچک و اطمینان از حفظ استانداردهای کیفیت تولیدات صنعتی برای نقشه راه دانشبنیان شدن اقتصاد ملی کمک میکند که در نهایت میتواند منجر به رشد و شکوفایی بلندمدت اقتصادی شود.
پایان پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: دانش بنیان شدن اقتصاد ملی تحقق اقتصاد دانش بنیان فعالیت های دانش بنیانی پارک های علم و فناوری شرکت های دانش بنیان ارزیابی دانش بنیان کسب وکارهای نوپا زیست بوم نوآوری بازیگران مختلف دانش بنیانی اعضای زیست بوم توسعه زیست بوم شرکت های بزرگ دانش بنیان ها دانش بنیان شرکت های کوچک ریاست جمهوری نظام ارزیابی زیست بوم دانش بنیان معاونت علمی یک زیست بوم مبادی محور نقش آفرینی صدور مجوز حمایت ها مبادی ها شکل گیری خواهد شد شرکت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۰۱۵۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فناوری با بلوغ پایین در پارکهای علم و فناوری رها شده اند
به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، دکتر مصطفی صفدری رنجبر، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و مدیر اندیشکده سیاست پژوهان علم و فناوری در نخستین گردهمایی مدیران مراکز نوآوری دانشگاهی و مراکز نوآوری پارکهای علم و فناوری کل کشور که امروز در کارخانه نوآوری امیدینو برگزار شد، گفت: اکنون در عصر زیست بومها زندگی میکنیم. در این عصر ناگزیریم به صورت اکوسیستم فکر کرده و عمل کنیم.
وی افزود: در این عصر شاهد شتاب بی سابقه نوآوری در محصول و مدل کسب و کار، دانش محور و علم پایه شدن نوآوری ها، اهمیت داراییهای مکمل و بیرونی و ضرورت مرز گستری و نوآوری باز هستیم.
وی نوآوری را فراتر از تحقیق و توسعههای درونزا عنوان کرد و افزود: شرکتها باید از ظرفیتهای بیرون زیست بوم شان بهرهمند شوند و آورده بیشتری بدست آورند.
به گفته وی، متاسفانه در حال حاضر ۹۰ درصد معضل پارکهای علم و فناوری ناشی از این است که TRLهای پایین را رها کرده اند.
وی خاطرنشان کرد: برای توسعه زیست بومها باید مکانیزمهای مختلفی را بکار برد. اکتساب، آزمایشگاه نوآوری، شتابدهندهها، مراکز رشد، مراکز نوآوری، سرمایه گذاری جسورانه و همکاریهای استراتژیک از جمله سازوکارهای لازم برای توسعه یک زیست بوم محسوب میشوند.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر مراکز نوآوری ساختاری در راستای انعطافپذیری بیشتر شرکت برای تعامل با اکوسیستم نوآوری، افزایش سهم فعالیتهای نوآورانه، استفاده از منابع دانش بیرونی و تجاری سازی نوآوریهای جدید ایجاد کرده است.
به گفته وی، این مراکز با هدف توسعه فناوری و نوآوری، در یکی از زیرساختهای متعلق به نهاد موسس (دانشگاه، موسسه پژوهشی، پارک علم و فناور، شرکت خصوصی و سازمان دولتی)، تاسیس میشود تا با فراهم آوردن زمینه رشد و توسعه مهارتهای فنی و کسب و کار افراد و تیمهای دارای ایده، هستههای فناور و شرکتهای نوپا، به ساخت نمونههای اولیه، نیمه صنعتی، توسعه محصولات (کالا و خدمات) جدید، همچنین رشد و توسعه بازار برای محصولات فناورانه و دانش بنیان کمک کند.
صفدری عنوان کرد: این مراکز برای شرکتهای بزرگ مزایایی به همراه دارد. بهرهمند شدن از نیروی انسانی خلاق و انعطاف پذیری شرکتهای نوپا، دسترسی به فرصتهای رشد و سرمایهگذاری بیشتر، برون سپاری تحقیق و توسعه یا هزینه کمتر از مزایایی آن برای شرکتهای بزرگ محسوب میشود.
همچنین مراکز نوآوری با ایجاد دسترسی یه امکانات، تخصص و پشتیبانی فنی از طریق مشاوره و مربی گری، تسهیل دسترسی به منابع مالی. کسب اعتبار در حوزه فعالیت، برای ایده پردازان و تیمها نیز مزایایی به همراه دارد.
انتهای پیام/